Yazımızın İçerikleri
Çay Nedir?
Çay fiyatları konusunda girmeden önce çay hakkında bazı bilgileri paylaşmayı faydalı görüyoruz.
Çayı bilmeyenimiz yoktur, bu haliyle çayın tanımından ziyade, çayın tarihçesi, ülkemizde çay kullanımı, çay fiyatları, yaş çay fiyatları, çaya yönelik bazı teknik bilgiler, dünyada çay tüketimi gibi konulara yer vereceğiz.
Çayın Tarihçesi
Çay ilk kez Çin’de ortaya çıkmıştır ve tarihi milattan önce III. Yüzyıla dayanır. Rivayet odur ya çay ağacının dibinde oturan imparatorun elindeki sıcak su dolu kâseye çay yaprağı düşer ve suya verdiği renk ve tat, imparatorun hoşuna gider ve çay bu haliyle şifa amaçlı kullanılmaya başlar.
Çayın Japonya’da Tüketilmeye Başlaması
Milattan sonra VIII. Yüzyılda Çin kültürünü incelemek için Japon rahipler Çin’e gelir ve bu sayede çayla tanışmış olurlar çayı ülkelerine götürürler.
Bu sayede Japonya’ya gelen çay halk tarafından da sevilir ve tüketilmeye başlanır.
Günümüzde Japonya Dünya’da en çok çay tüketen ilk on ülke arasındadır.
Çayın Avrupa Topraklarına Ulaşması
Japonya’dan Hindistan ve İran’a yayılan çayın, Avrupa’ya gelmesi XVII. Yüzyılda mümkün olmuştur. Hollanda, Fransa, İspanya ve İngiltere çayla tanışan ilk ülkelerdir. Aynı dönemlerde Rusya, Çin’den gelen ticaret kervanları sayesinde çayla tanışmıştır.
Türklerin Çayla Tanışması ve Çayın Türkiye’ye Gelmesi
Hoca Ahmet Yesevi çayı içen ilk Türk olarak bilinir.
Türk’lerin çayla tanışması ise XIX. Yüzyılda mümkün olmuştur.
1879’da Basra Valiliğinde bulunan Hacı Mehmet İzzet Efendi bir eserinde (Çay Risalesi) çayın faydalarına değinir ve çokça tüketilmesini tavsiye eder.
Çayın İlk Kez Bursa’da Yetiştirilmeye Çalışılması
Çay II. Abdülhamit zamanında zirai bir ürün olarak düşünülür. Ancak sonrasında tarımının yapılması ve şifa kaynağı olduğunu bildiren bir yazı yazılarak onayı istenir ve ekimine başlanır. Ancak ekim için Bursa tercih edilir ve ekolojik koşullar sebebiyle bu girişimler başarısız olur.
1917’de bir heyet Batum’a giderek yetiştirilen bölgeyi ziyaret eder. Sonrasında Rize ve çevresinin iklim olarak Batum’a benzerlik gösterdiği anlaşılır ve rapor bakanlığa sunulur. 1. Dünya Savaşı nedeniyle süreç askıda kalsa da 1924 yılında çay, mandalina ve portakal yetiştirilmesine ilişkin 407 sayılı kanun çıkartılır. İlk tohumlar Gürcistan’dan getirtilmiştir. İlk deneme Borçka’da (Artvin) yapılır ve tohumlar Rize’de üreticilere dağıtılır. Çay üretim denemesi başarılı olunca 20 ton tohum Batum’dan ithal edilir ve ilk mahsul 1938’de alınır.
Rize’ye ilk çay tohumunu getiren kişi Hulusi Karadeniz, ilk çay kanunu hazırlanmasında emeği geçen kişi ise Esat Özoğuz’dur.
Dünya Ülkeleri Kişi Bazında Yıllık Çay Tüketimi (KG)
Türkiye’de Yıllara Göre Kuru Çay Üretim Miktarı
Türkiye'de Yaş Çay Fiyatları
Aşağıdaki grafikte yıllara göre yaş çay fiyatlarını ve devlet destekli yaş çay fiyatlarını inceleyebilirsiniz.
Türkiye’de çay fiyatları 2002 yılına kadar devlet desteksiz ve tek fiyat olarak belirlenirken 2003 ve sonrasında çay fiyatları belirlenirken taban fiyatın yanında birde devlet desteği eklenmektedir.
Haliyle üretici açıklanan devlet desteği sayesinde çay fiyatları konusunda biraz daha yüksekten satış yapıbilmektedir.
| Yıllar | Taban Fiyat | Destek Dahil Fiyat | Artış Oranı |
| 1998 | 0,08 | 0,08 | |
| 1999 | 0,12 | 0,12 | % 50 |
| 2000 | 0,16 | 0,16 | % 33 |
| 2001 | 0,25 | 0,25 | % 56 |
| 2002 | 0,32 | 0,32 | % 28 |
| 2003 | 0,40 | 0,45 | % 41 |
| 2004 | 0,46 | 0,53 | % 18 |
| 2005 | 0,52 | 0,59 | % 11 |
| 2006 | 0,57 | 0,65 | % 10 |
| 2007 | 0,64 | 0,73 | % 12 |
| 2008 | 0,74 | 0,84 | % 15 |
| 2009 | 0,79 | 0,91 | % 8 |
| 2010 | 0,89 | 1,00 | % 10 |
| 2011 | 0,98 | 1,10 | % 10 |
| 2012 | 1,10 | 1,22 | % 11 |
| 2013 | 1,23 | 1,35 | % 11 |
| 2014 | 1,38 | 1,50 | % 11 |
| 2015 | 1,58 | 1,70 | % 13 |
| 2016 | 1,77 | 1,90 | % 12 |
| 2017 | 2,00 | 2,13 | % 12 |
| 2018 | 2,32 | 2,45 | % 15 |
| 2019 | 2,90 | 3,03 | % 24 |
| 2020 |
2020 yılı yaş çay fiyatlarının açıklanmasının ardından sitemizde güncel fiyat bilgisini bulabilirsiniz.
YillaraGore.com takipte kalın.
Sağlıcakla kalın.