Yazımızın İçerikleri
Nedir bu Cari Açık?
Cari Açık, Bir ülkenin uluslararası ticaretinin “İthalet ve İhracat”, Hizmetler Hesabı denilen “turizm, sigortacılık, taşımacılık gibi hizmet ticareti” ve transferler hesaplarının bileşiminden oluşur. Ülkenin diğer dünya ülkeleri ile olan mal ve hizmet ticaretinin tanımına cari denge denir. Sadece mal ticareti ise dış ticaret dengesini oluşturur.
Eğer bir ülke sattığı malların fiyatı dış ticaret ile aldığı malların fiyatından düşük ise dış ticaret açığı oluşur. Hizmet sektöründe elde edilen gelir ticaret dengesine eklenerek cari denge sağlanmaya çalışılır. Eğer tüm eklemelerden sonra hala açık bulunuyor ise bu duruma Cari Açık denilir. Bu da bize ülkenin dış dünyadan dolan talebini gösterir.
Türkiye de Cari Açık Neden Oluştu ?
Türkiye dünyanında dahil olduğu kriz ortamında, büyümek ve gelişmek için tüketim odaklı bir politika izleyerek sürekli dışarıdan
Yıllara Göre Uzun Vadeli Kredi İşlem Hacmi
Ülkeye Döviz Girişi Nasıl Olur?
Ticaret sonucunda ülkeye döviz girişi ya da çıkışı oluşur. Burada döviz girişini sağlayan faktörleri şöyle sıralayabiliriz:
- Doğrudan yabancı yatırımcılar ülkeye yatırım yaparak, fabrika kurma, var olan bir şirketi almak ya da kısmi ortaklık ile döviz getirirler.
- Portföy yatırımları dediğimiz, borsada işlem gören; özel tahvil, hisse senedi ve devlet tahvilleri alarak ülkeye döviz sokabilirler.
- Ülke dış ülkelere faizi karşılığında borçlanarak döviz girişi sağlayabilir.
Cari Açığın, Döviz Kuru ile Arasındaki Bağıntı Nedir?
Burada dikkat edilmesi gereken olay şudur, eğer ticaret yapıyorsanız ürün üretiyor iseniz üretmekte olduğunuz ürünleri iç pazarda yerli para birimi ile dış pazarda döviz ile işlem yaparak satışını yaparsınız. Bu nedenle, üretici dış pazardan temin ettiği ürünü döviz üzerinden alır. Döviz kuru yükseldikçe maliyetleri artar, aynı olayın tam tersinde yurt dışına ürün satan kişi döviz kurundan olumlu etkilenir ve kazancı artar.
İşte tam burada ithal eden değil daha fazla ihraç eden bir ülke döviz kurunun yükselmesinden olumlu etkilenirken, daha çok ithal malla sistemini yürüten ülke zararını arttırarak fakirleşmeye gider.
Yıllar Göre Cari Açığa Grafiklerini yayınlamadan önce Merkez Bankasının 2020 Ocak ayına ait Cari İşlemler Hesabı verilerini gözden geçirmekte fayda olduğunu düşünüyorum.
Cari İşlemler Hesabı
- Cari işlemler açığı, bir önceki yılın Ocak ayına göre 1.528 milyon ABD doları artarak 1.804 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir. On iki aylık cari işlemler dengesi ise 6.494 milyon ABD doları fazla vermiştir.
- Aylık gelişmede, ödemeler dengesi tablosundaki dış ticaret açığının bir önceki yılın aynı ayına göre 1.994 milyon ABD doları artarak 3.245 milyon ABD dolarına yükselmesi etkili olmuştur.
- Altın ve enerji hariç cari işlemler hesabı ise, bir önceki yılın Ocak ayında 3.409 milyon ABD doları fazla vermişken, bu ayda 3.220 milyon ABD doları fazla vermiştir.
- Hizmetler dengesi kaynaklı girişler bir önceki yılın aynı ayına göre 78 milyon ABD doları artarak 1.586 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir.
- Hizmetler dengesi altında seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler, bir önceki yılın aynı ayına göre 112 milyon ABD doları tutarında artarak 1.100 milyon ABD dolarına yükselmiştir.
- Birincil gelir dengesi kalemi altında yatırım geliri kaleminden kaynaklanan net çıkışlar, bir önceki yılın aynı ayına göre 310 milyon ABD doları azalarak 223 milyon ABD doları olmuştur.
- İkincil gelir dengesi kalemi kaynaklı girişler ise, bir önceki yılın aynı ayına göre 95 milyon ABD doları artarak 195 milyon ABD doları şeklinde gerçekleşmiştir.
Türkiye Merkez Bankası Ödemeler Dengesine ait Veriler için Tıklayın
Cari Açık Verileri Sıkça Sorulan Sorular
Cari açık ne kadar?
Türkiye’ nin nisan ayına ait cari açığı korona etkisi ile gerileyen ithalat nedeniyle 1 Milyar 224 Milyon Türk lirası olarak gerçekleşmiştir. İlerleyen aylarda ekonomik durgunluk nedeni ile cari açığın azalarak cari fazlaya dönüşeceği düşünülmektedir.
Cari dengenin fazla vermesi ne demek?
Bunu finans bilmeyen bir insanın anlaması için şöyle örnekleyerek açıklamak daya doğru olacaktır. Örnek;
Bir işte çalışıyorsunuz ve maaşınız 5.000 ₺, ev ihtiyaçları, gıda, kira,seyahat gibi birçok gideri karşıladıktan sonra elinize 1.000 ₺ kaldığını varsayalım. Şimdi eğer bu ay içinde evinize bütçenizin üzerinde bir ürün almaya kalkarsanız, mesela yeni bir telefon aldınız fiyatı 1.400₺ olsun. Böyle bir durumda sizin bütçeniz 400 ₺ cari açık vermiş olur. Ancak, siz bu ay içinde 600₺ lik ikinci el bir telefon alırsanız ve başka harcama yapmazsanız bu seferde cari fazla vermiş olursunuz.
İşte örnekte de görüldüğü üzere ülkenin elde etmiş olduğu gelirler giderlerden fazla ise cari fazla vermiş olur.
Bütçe açığı ve cari açık nedir?
Tanım olarak;
Bütçe Açığı, Devlet harcamalarının normal devlet gelirlerini aşması sonrası oluşan açıktır. Borçlanarak ya da para basarak kurtulunur.
Cari Açık, Ülkenin Gelirlerinin giderlerini karşılayamaması nedeniyle ortaya çıkan bir açıktır. Borçlanarak ya da borç yapılandırması ile giderilmeye çalışılır.
Cari açığı kapatmak için neler yapılmalı?
Cari Açık, ülke gelirlerinin giderlerini karşılayamaması nedeniyle ortaya çıkar bu bağlamda Cari açığı kapatmak için yapılacakları şöyle sıralayalım;
- Gelirleri Arttırmak
- Sanayi Üretimini Arttırarak ihracat yapmak
- Tarımsal üretime destek vererek ihracat yapmak
- Teknolojik Yenilikler ve Inovasyon ile ihracat yapmak
- Her türlü turizm faaliyeti ile ülkeye döviz girmesini sağlamak
- Yabancı yatırımcıya teşvikler vererek ülke içine yatırım yapmasını sağlamak
- Borçlanmak ya da mevcut borçları yapılandırmak
- Giderleri Azaltmak
- İthalatı kısmak
- Gümrük Vergilerini arttırmak
Not: Değerli ziyaretçilerimiz, lütfen makalelerimiz i beğendi iseniz grafikleri ve sitemizi dostlarınız ile paylaşın, Katkılarınız bizler için çok değerli